Fen Bilimleri Konuları ve Kazanımları

5.Sınıf Fen Bilimleri Konuları ve Kazanımları

1. ÜNİTE: GÖKYÜZÜNDEKİ KOMŞULARIMIZ VE BİZ

1. Bölüm: Gökyüzündeki Komşumuz: Güneş

FB.5.1.1.1. Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgileri kaydedebilme

a) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği araçları kullanarak Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bilgileri bulur.

c) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Güneş’in yapısı ve dönme hareketi hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.

2. Bölüm: Gökyüzündeki Komşumuz: Ay

FB.5.1.2.1. Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili bilimsel çıkarım
yapabilme

a) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili nitelikleri tanımlar.

b) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili topladığı verileri kaydeder.

c) Ay’ın özellikleri, dönme ve dolanma hareketleri ile ilgili verileri değerlendirir.

FB.5.1.2.2. Ay’ın evrelerini temsil eden bilimsel model oluşturabilme

a) Ay’ın evrelerini temsil eden bir model önerir.

b) Ay’ın evrelerini temsil eden modelini yeni kanıtlara bağlı olarak geliştirir.

3. Bölüm: Dünya’mız ve Gökyüzündeki Komşularımız

FB.5.1.3.1. Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve hacimsel büyüklüklerini
temsil eden bilimsel model oluşturabilme

a) Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve büyüklüklerini temsil

eden bir model önerir.

b) Güneş, Dünya ve Ay’ın birbirlerine göre hareketlerini ve büyüklüklerini temsil

eden modelini yeni kanıtlara göre geliştirir.

2. ÜNİTE: KUVVETİ TANIYALIM 

1. Bölüm: Kuvvet ve Kuvvetin Ölçülmesi

FB.5.2.1.1. Kuvveti büyüklüğü ile tanımlayabilme

a) Kuvvetin niteliklerini tanımlar.

b) Kuvvetin büyüklüğünü dinamometre ile ölçer.

c) Kuvvetin büyüklüğünü Newton (N) birimi ile tanımlar.

FB.5.2.1.2. Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli tasarlayabilme

a) Basit araç gereçler kullanarak bir dinamometre modeli önerir.

b) Tasarladığı dinamometre modelini yeni kanıtlara göre geliştirir.

2. Bölüm: Kütle ve Ağırlık İlişkisi

FB.5.2.2.1. Kütleye etki eden yer çekimi kuvvetini ağırlık olarak tanımlayabilme

a) Kütle ve ağırlık kavramlarına ait nitelikleri tanımlar.

b) Dinamometre kullanarak ağırlık ölçümü yapar.

c) Ağırlığı bir kuvvet olarak tanımlar.

3. Bölüm: Sürtünme Kuvveti

FB.5.2.3.1. Sürtünme kuvvetinin çeşitli ortamlardaki etkilerine yönelik genelleme
yapabilme

a) Sürtünme kuvveti ile ilgili günlük yaşamdan ön bilgilerini kullanarak örüntü oluşturur.

b) Sürtünme kuvvetinin çeşitli ortamlardaki etkilerine yönelik genelleme yapar.

FB.5.2.3.2. Günlük yaşamda sürtünmeyi artırma veya azaltmaya yönelik bilimsel bir
model tasarlayabilme

a) Sürtünmeyi artıran ve azaltan durumları gözlemlemek için model önerir.

b) Sürtünmeyi artıran ve azaltan durumlara ilişkin gözlemleri sonucunda modelini

geliştirir.

3. ÜNİTE: CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK

1. Bölüm: Hücre ve Organelleri

FB.5.3.1.1. Bitki ve hayvan hücrelerini temel kısımları ve özellikleri açısından
karşılaştırabilme

a) Bitki ve hayvan hücrelerinin özelliklerini belirler.

b) Bitki ve hayvan hücrelerinin benzer özelliklerini listeler.

c) Bitki ve hayvan hücrelerinin farklı özelliklerini listeler.

FB.5.3.1.2. Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarını yapılandırabilme

a) Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarına ilişkin hiyerarşik ilişkileri

ortaya koyar.

b) Hücre-doku-organ-sistem-organizma kavramlarına ilişkin elde ettiği bilgileri

uyumlu bir bütün olarak ortaya koyar.

2. Bölüm: Destek ve Hareket Sistemi

FB.5.3.2.1. Destek ve hareket sistemine ait yapıları sınıflandırabilme

a) Destek ve hareket sistemine ait yapıların niteliklerini tanımlar.

b) Destek ve hareket sistemine ait yapıları niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Destek ve hareket sistemine ait yapıları gruplandırır.

ç) Destek ve hareket sistemine ait yapıları etiketler.

FB.5.3.2.2. Destek ve hareket sisteminin sağlığı için yapılması gerekenler konusunda bilgi
toplayabilme

a) Destek ve hareket sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı

araçları belirler.

b) Belirlediği araçları kullanarak destek ve hareket sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Destek ve hareket sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Ulaştığı bilgileri kaydeder. 

4. ÜNİTE: IŞIĞIN MADDE İLE ETKİLEŞİMİ

1. Bölüm: Işığın Yayılması

FB.5.4.1.1. Bir kaynaktan çıkan ışığın her yönde doğrusal bir yol izlediğini gözlem yoluyla
açıklayabilme

a) Bir kaynaktan çıkan ışığın izlediği yolu gözlemleyerek niteliklerini tanımlar.

b) Gözlemleri sonucunda ışığın izlediği yola ilişkin elde edilen verileri kaydeder.

c) Işığın her yönde doğrusal bir yol izlediğini açıklar.

2. Bölüm: Işığın Madde İle Etkileşimi

FB.5.4.2.1. Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırabilme

a) Maddelerin ışığı geçirme durumlarına göre niteliklerini belirler.

b) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre ayrıştırır.

c) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre gruplandırır.

ç) Maddeleri ışığı geçirme durumlarına göre etiketler.

3. Bölüm: Tam Gölgenin Oluşumu

FB.5.4.3.1. Tam gölgeyi gözlemleyerek açıklayabilme

a) Tam gölgenin nitelikleri tanımlar.

b) Tam gölgeye ait elde ettiği verileri kaydeder.

c) Tam gölgeyi etkileyen değişkenleri açıklar.

5. ÜNİTE: MADDENİN DOĞASI 

1. Bölüm: Maddenin Tanecikli Yapısı

FB.5.5.1.1. Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre sınıflandırabilme

a) Maddelerin tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısının niteliklerini belirler.

b) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre ayrıştırır.

c) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapısına göre katı, sıvı ve gaz olarak

gruplandırır.

ç) Maddeleri tanecikli, boşluklu ve hareketli yapılarına göre farklı gruplar altında

etiketler.

2. Bölüm: Isı ve Sıcaklık

FB.5.5.2.1. Isı ve sıcaklık kavramlarını karşılaştırabilme

a) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerini belirler.

b) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin benzerlikleri listeler.

c) Isı ve sıcaklık kavramlarının özelliklerine ilişkin farklılıkları listeler.

FB.5.5.2.2. Sıcaklığı farklı olan sıvıların karıştırılması sonucu ısı alışverişi olduğuna yönelik
bilimsel çıkarım yapabilme

a) Farklı sıcaklıklardaki sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu tanımlar.

b) Sıvıların karıştırılmadan önceki ve sonraki sıcaklıklarını kaydeder.

c) Karıştırılan sıvılar arasında ısı alışverişi olduğunu değerlendirir.

3. Bölüm: Maddenin Hâl Değişimi

FB.5.5.3.1. Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğini bilimsel gözleme dayalı tahmin
edebilme

a) Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğine ilişkin ön bilgi ve deneyimlerine dayalı önerme oluşturur.

b) Gözleme dayalı olan ve olmayan önermeleri karşılaştırır.

c) Maddenin ısı etkisiyle hâl değiştirebileceğini temellendirebilmek için gözlem verilerinden sonuç çıkarır.

ç) Gözlemlenmemiş duruma ilişkin tahminde bulunur.

d) Tahminlerinin geçerliğini sorgular.

4. Bölüm: Madde ve Isı

FB.5.5.4.1. Maddeleri ısı iletimi bakımından sınıflandırabilme

a) Maddeleri ısı iletimi bakımından belirler.

b) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak ayrıştırır.

c) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak gruplandırır.

ç) Maddeleri ısı iletkeni veya yalıtkanı olarak etiketler.

FB.5.5.4.2. Isı yalıtımını gösteren model oluşturabilme

a) Isı yalıtımı ile ilgili model önerir.

b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.

6. ÜNİTE: YAŞAMIMIZDAKİ ELEKTRİK

1. Bölüm: Devre Elemanlarının Sembollerle Gösterimi ve Devre Şemaları

FB.5.6.1.1. Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini sınıflandırabilme

a) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini belirler.

b) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini gruplandırır.

ç) Bir elektrik devresindeki elemanların sembollerini niteliklerine göre etiketler.

FB.5.6.1.2. Şemasını çizdiği elektrik devresine uygun deney yapabilme

a) Çizdiği elektrik devresine uygun deney düzeneği tasarlar.

b) Deneyle ilgili topladığı verilerin analizini yapar.

2. Bölüm: Basit Bir Elektrik Devresinde Ampul Parlaklığını Etkileyen Değişkenler

FB.5.6.2.1. Bir elektrik devresindeki ampul parlaklığını etkileyen değişkenlerin neler
olduğuna ilişkin hipotez oluşturabilme

a) Elektrik devrelerindeki ampul parlaklığını etkileyen değişkenleri tanımlar.

b) Pil ve ampul sayısını değiştirerek ampul parlaklığındaki değişimi neden-sonuç

ilişkisi bağlamında belirler.

c) Ampul parlaklığındaki bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri belirler.

ç) Bağımsız değişken olarak pil sayısı ve ampul sayısını kontrol eder.

d) Farklı elektrik devreleri üzerinden ampul parlaklığının pil sayısı ve ampul sayısına bağlı olarak değiştiğine yönelik önermelerde bulunur.

7. ÜNİTE: SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM VE GERİ DÖNÜŞÜM

1. Bölüm Evsel Atıklar ve Geri Dönüşüm

FB.5.7.1.1. Evsel atıklarda geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen maddeleri
sınıflandırabilme

a) Evsel atıkların niteliklerini tanımlar.

b) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak ayrıştırır.

c) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak gruplandırır.

ç) Evsel atıkları geri dönüştürülebilen ve dönüştürülemeyen olarak etiketler.

FB.5.7.1.2. Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemli olduğuna
yönelik bilimsel çıkarımda bulunabilme

a) Kaynakların etkili kullanımı ve geri dönüşüme ait nitelikleri tanımlar.

b) Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemine ilişkin topladığı

verileri kaydeder.

c) Kaynakların etkili kullanımı konusunda geri dönüşümün önemine ilişkin verileri

değerlendirir.

FB.5.7.1.3. Yakın çevresinde atık yönetiminin uygulanabilirliğine ilişkin deneyimlerini
yansıtabilme

a) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin deneyimlerini gözden geçirir.

b) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin deneyimlerine dayalı çıkarım yapar.

c) Yakın çevresinde atık yönetimine ilişkin ulaşılan çıkarımları değerlendirir

6.Sınıf Fen Bilimleri Konuları ve Kazanımları

1. Ünite: Güneş Sistemi ve Tutulmalar

1. Bölüm: Güneş Sistemi

FB.6.1.1.1. Güneş Sistemindeki Gezegenleri Niteliklerine Göre Sınıflandırabilme

a) Güneş sistemindeki gezegenlerin niteliklerini belirler.

b) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre gruplandırır.

ç) Güneş sistemindeki gezegenleri niteliklerine göre etiketler.

FB.6.1.1.2. Güneş Sistemi ile İlgili Bilimsel Model Oluşturabilme

a) Güneş sistemi ile ilgili model önerir.

b) Güneş sistemi ile ilgili hazırladığı modelini geliştirir.

2. Bölüm: Güneş ve Ay Tutulmaları

FB.6.1.2.1. Güneş ve Ay Tutulması ile İlgili Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Güneş ve Ay tutulmasının niteliklerini tanımlar.

b) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili topladığı verileri kaydeder.

c) Güneş ve Ay tutulmasını değerlendirir.

FB.6.1.2.2. Güneş ve Ay Tutulması ile İlgili Bilimsel Model Oluşturabilme

a) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili model önerir.

b) Güneş ve Ay tutulması ile ilgili modelini geliştirir.

2. Ünite: Kuvvetin Etkisinde Hareket

1. Bölüm: Bileşke Kuvvet

FB.6.2.1.1. Bir Cisme Etki Eden Aynı Doğrultudaki Kuvvetler Arasındaki İlişkileri Yapılandırarak Bileşke Kuvveti Yapılandırabilme

a) Bir cisme etki eden aynı doğrultudaki kuvvetleri inceleyerek aralarındaki mantıksal ilişkileri ortaya koyar.

b) Bir cisme etki eden aynı doğrultudaki kuvvetler arasındaki ilişkileri yapılandırarak bileşke kuvveti açıklar.

FB.6.2.1.2. Dengelenmiş ve Dengelenmemiş Kuvvetlerin Etkisi Altındaki Bir Cismin Hareketine Yönelik Deney Yapabilme

a) Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetlerin bir cismin hareketine etkisini gösteren deney düzeneği tasarlar.

b) Dengelenmiş ve dengelenmemiş kuvvetlerin bir cismin hareketine etkisini analiz eder.

2. Bölüm: Sabit Süratli ve Sabit Hızlı Hareket

FB.6.2.2.1. Sürat ve Hız Kavramlarını Karşılaştırabilme

a) Sürat ve hız kavramlarına ilişkin özellikleri belirler.

b) Sürat ve hız kavramlarına ilişkin benzerlikleri listeler.

c) Sürat ve hız kavramlarına ilişkin farklılıkları listeler.

3. Ünite: Canlılarda Sistemler

1. Bölüm: Bitki ve Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme

FB.6.3.1.1. Eşeyli ve Eşeysiz Üremeyi Karşılaştırabilme

a) Eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili özellikleri belirler.

b) Eşeyli ve eşeysiz üreme ile benzerlikleri listeler.

c) Eşeyli ve eşeysiz üreme ile ilgili farklılıkları listeler.

FB.6.3.1.2. Bitkilerde Üreme, Büyüme ve Gelişme Hakkında Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Bitkilerde üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörleri tanımlar.

b) Bitkilerde üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörlere ilişkin topladığı verileri kaydeder.

c) Bitkilerde üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörlere ilişkin verileri değerlendirir.

FB.6.3.1.3. Tohumun Çimlenmesine Etki Eden Faktörlere İlişkin Hipotez Oluşturabilme

a) Tohumun çimlenmesine etki eden faktörleri tanımlar.

b) Tohumun çimlenmesine etki eden faktörlerin neden sonuç ilişkilerini belirler.

c) Tohumun çimlenmesine etki eden faktörlere ait değişkenleri belirler.

ç) Tohumun çimlenmesine etki eden faktörlere ait belirlediği değişkenleri kontrol eder.

d) Tohumun çimlenmesine etki eden faktörlere ait önerme sunar.

FB.6.3.1.4. Hayvanlarda Üreme, Büyüme ve Gelişme Hakkında Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörleri tanımlar.

b) Hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörlere ilişkin topladığı verileri kaydeder.

c) Hayvanlarda üreme, büyüme ve gelişmeye etki eden temel faktörlere ilişkin verileri değerlendirir.

FB.6.3.1.5. İnsanda Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar Arasındaki İlişkileri Çözümleyebilme

a) İnsanda üremeyi sağlayan yapı ve organları poster/şema üzerinde belirler.

b) İnsanda üremeyi sağlayan yapı ve organlar arasındaki ilişkileri belirler.

2. Bölüm: Denetleyici ve Düzenleyici Sistemler

FB.6.3.2.1. Sinir Sisteminin Görevlerini Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) Sinir sisteminin özelliklerini tanımlar.

b) Sinir sistemini model üzerinde inceler.

c) Sinir sisteminin görevlerini açıklar.

FB.6.3.2.2. İç Salgı Bezlerinin Vücut İçin Önemini Yapılandırabilme

a) İç salgı bezlerini inceleyerek mantıksal ilişkiler ortaya koyar.

b) İç salgı bezlerinin vücut için önemini uyumlu bir bütün olarak açıklar.

FB.6.3.2.3. Çocukluktan Ergenliğe Geçişte Oluşan Bedensel ve Ruhsal Değişimleri Genelleyebilme

a) Çocukluktan ergenliğe geçişte oluşan değişimler hakkında bilgi toplar.

b) Çocukluktan ergenliğe geçişte oluşan değişimlerden ortak olanları belirler.

c) Çocukluktan ergenliğe geçişte oluşan değişimlerden ortak olmayanları belirler.

ç) Çocukluktan ergenliğe geçişte oluşan değişimlerle ilgili örüntüler üzerinden genellemede bulunur.

FB.6.3.2.4. Denetleyici ve Düzenleyici Sistemlerin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenlerle İlgili Bilgi Toplayabilme

a) Denetleyici ve düzenleyici sistemlerin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Denetleyici ve düzenleyici sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Denetleyici ve düzenleyici sağlığı konusunda bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Denetleyici ve düzenleyici sağlığı konusunda ulaştığı bilgileri kaydeder.

4. Ünite: Işığın Yansıması ve Renkler

1. Bölüm: Işığın Yansıması

FB.6.4.1.1. Işığın Farklı Yüzeylerdeki Yansıma Olaylarına İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Işığın farklı yüzeylerdeki yansıma olaylarının niteliklerini tanımlar.

b) Işığın farklı yüzeylerdeki yansıma olayları ile ilgili topladığı verileri kaydeder.

c) Işığın farklı yüzeylerdeki yansımasını düzgün ve dağınık yansıma olarak değerlendirir.

FB.6.4.1.2. Işığın Yansımasında Gelen Işın, Yansıyan Işın ve Yüzeyin Normali Arasındaki İlişkiyi Kanıt Kullanarak Açıklayabilme

a) Işığın yansımasına ilişkin deneysel verileri kaydeder.

b) Işığın yansımasına ilişkin veri setleri oluşturur.

c) Işığın yansımasına dair topladığı verilere dayalı açıklama yapar.

2. Bölüm: Aynalar

FB.6.4.2.1. Günlük Hayattaki Ayna Çeşitlerine İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Ayna çeşitlerinin niteliklerini deneyerek tanımlar.

b) Ayna çeşitlerini kullanarak özelliklerine yönelik topladığı verileri kaydeder.

c) Günlük yaşamdaki aynaları düz, çukur ve tümsek ayna olarak özelliklerine göre değerlendirir.

3. Bölüm: Işığın Soğurulması

FB.6.4.3.1. Işığın Madde ile Etkileşimi Sonucunda Soğurulabileceğini Gözlemleyebilme

a) Işığın madde ile etkileşimine yönelik nitelikleri tanımlar.

b) Işığın madde ile etkileşimine yönelik topladığı verileri kaydeder.

c) Işığın madde tarafından soğurulabileceğini elde ettiği veriler doğrultusunda açıklar.

FB.6.4.3.2. Beyaz Işığın Tüm Işık Renklerinin Bileşiminden Oluştuğuna İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Beyaz ışığı oluşturan nitelikleri tanımlar.

b) Beyaz ışığın oluşumuna ilişkin topladığı verileri kaydeder.

c) Beyaz ışığın oluşumuna dair verileri değerlendirir.

FB.6.4.3.3. Cisimlerin Siyah, Beyaz ve Renkli Görünmesinin Nedenini Gözlem Verileriyle Açıklayabilme

a) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik nitelikleri tanımlar.

b) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik verileri kaydeder.

c) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik verileri açıklar.

FB.6.4.3.4. Güneş Enerjisinin Günlük Hayat ve Teknolojideki Yenilikçi Uygulamalarına İlişkin Eleştirel Düşünebilme

a) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin fikirleri sorgular.

b) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin akıl yürütür.

c) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin ulaştığı çıkarımları yansıtır.

5. Ünite: Maddenin Ayırt Edici Özellikleri

1. Bölüm: Isı ve Madde Etkileşimi

FB.6.5.1.1. Isı Etkisiyle Maddelerin Genleşip Büzüleceğine Yönelik Bilimsel Gözleme Dayalı Tahmin Edebilme

a) Ön bilgi ve deneyimiyle maddelerin genleşip büzüleceğine yönelik önerme oluşturur.

b) Gözleme dayalı olan ve olmayan günlük yaşam ile ilişkili önermeleri karşılaştırır.

c) Tahminlerini temellendirmek için gözlem verilerinden sonuç çıkarır.

ç) Günlük yaşam ile ilişkili gözlemlenmemiş duruma ilişkin tahminde bulunur.

d) Tahminlerin geçerliğini sorgular.

2. Bölüm: Maddenin Hâl Değişim Noktaları

FB.6.5.2.1. Maddelerin Erime, Donma ve Kaynama Noktasını Gösteren Deney Yapabilme

a) Maddelerin erime, donma ve kaynama noktasını gösteren deney tasarlar.

b) Deney ile ilgili ölçme ve veri analizi yapar.

3. Bölüm: Yoğunluk

FB.6.5.3.1. Yoğunluğa İlişkin Hesaplamalar Yaparak Bilimsel Veriye Dayalı Tahmin Edebilme

a) Yoğunluğa ilişkin verilere veya ön bilgilerine dayalı önerme oluşturur.

b) Yoğunluğa ilişkin veriye dayalı ve dayalı olmayan önermeleri karşılaştırır.

c) Yoğunluğa ilişkin hesaplama ve tahmin yapar.

ç) Tahminlerin geçerliğini sorgular.

FB.6.5.3.2. Deneyler Sonucunda Çeşitli Maddelerin Yoğunluklarına İlişkin Tümdengelimsel Akıl Yürütebilme

a) Çeşitli maddelerin yoğunluklarına ilişkin hipotezler kurarak test eder.

b) Geçerli hipotezleri yeni durumları açıklamak için kullanır.

FB.6.5.3.3. Suyun Katı ve Sıvı Hâllerine Ait Yoğunlukları Karşılaştırarak Bu Durumun Canlılar İçin Önemi Hakkında Bilimsel Çıkarımlar Yapabilme

a) Suyun katı ve sıvı hâlleri ile ilgili nitelikleri açıklar.

b) Suyun katı ve sıvı hâllerine ait yoğunlukları ile ilgili topladığı verileri kaydeder.

c) Suyun katı ve sıvı hâllerine ait yoğunluk farkının canlılar için önemli olduğunu değerlendirir.

FB.6.5.3.4. Yoğunluk ile İlgili Bilimsel Model Oluşturabilme

a) Yoğunluk ile ilgili model önerir.

b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.

6. Ünite: Elektriğin İletimi ve Direnç

1. Bölüm: Elektriğin İletimi

FB.6.6.1.1. Maddelerin Elektriği İletme Durumlarını Gösteren Deney Yapabilme

a) Maddelerin iletme durumlarını test etmek için elektrik devresi kurar.

b) Deney sonucuna göre maddelerin elektrik iletme durumları ile ilgili analiz yapar.

2. Bölüm: Elektriksel Direnç ve Bağlı Olduğu Faktörler

FB.6.6.2.1. Elektrik Devresindeki Ampulün Parlaklığının Bağlı Olduğu Değişkenleri Belirlemeye Yönelik Deney Yapabilme

a) Elektrik devresindeki ampulün parlaklığının bağlı olduğu değişkenleri belirleyebilecek bir deney tasarlar.

b) Ampulün parlaklığının bağlı olduğu değişkenlere yönelik ölçüm yaparak analiz eder.

FB.6.6.2.2. Ayarlanabilir Direncin Ampulün Parlaklığına Etkilerine Yönelik Çıkarım Yapabilme

a) Reosta kullanarak elektriksel direnci belirler.

b) Direncin değişkenliğini dikkate alarak topladığı verileri kaydeder.

c) Ampulün parlaklığı üzerinde elektriksel direncin etkili olduğunu değerlendirir.

7. Ünite: Sürdürülebilir Yaşam ve Etkileşim

1. Bölüm: Biyoçeşitlilik

FB.6.7.1.1. Biyoçeşitliliğin Doğal Yaşam İçin Önemini Sorgulayabilme

a) Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemini tanımlar.

b) Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemine ilişkin sorular sorar (5N1K).

c) Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemi konusunda bilgi toplar.

ç) Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemi konusunda toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.

d) Biyoçeşitliliğin doğal yaşam için önemi konusunda toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapar.

FB.6.7.1.2. Biyoçeşitliliği Tehdit Eden Faktörleri Araştırma Verilerine Dayalı Tahmin Edebilme

a) Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörler konusunda ön bilgilere dayalı önerme oluşturur.

b) Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörler konusunda veriye dayalı olan ve dayalı olmayan önermeleri karşılaştırır.

c) Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörler konusunda tahminde bulunur.

ç) Biyoçeşitliliği tehdit eden faktörler konusunda tahminlerin geçerliğini sorgular.

2. Bölüm: İnsan ve Çevre Etkileşimi

FB.6.7.2.1. Isınma Amaçlı Yakıt Kullanımının İnsan ve Çevre Üzerine Etkilerini Tartışabilme

a) Isınma amaçlı yakıt kullanımının insan ve çevre üzerine etkisine yönelik mantıksal temellendirme yapar.

b) Isınma amaçlı yakıt kullanımının insan ve çevre üzerine etkisine yönelik mantıksal çelişkileri tespit eder.

c) Isınma amaçlı yakıt kullanımının insan ve çevre üzerine etkisi konusunda geçerli fikirleri kabul eder.

FB.6.7.2.2. Yakın Çevresindeki veya Ülkemizdeki Bir Çevre Problemine İlişkin Çözüm Üretebilme

a) Yakın çevresindeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununu yapılandırır.

b) Yakın çevresindeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununu özetler.

c) Yakın çevresindeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununa yönelik veriye dayalı tahmin eder.

ç) Yakın çevresindeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununa yönelik önermeler üzerinden akıl yürütür.

d) Yakın çevresindeki veya ülkemizdeki bir çevre sorununun çözümüne ilişkin değerlendirme yapar.

7.Sınıf Fen Bilimleri Konuları ve Kazanımları

1. Ünite: Uzay Çağı

1. Bölüm: Türkiye ve Uzay Araştırmaları

FB.7.1.1.1. Uzay Araştırmaları İçin Geliştirilen Teknolojileri Karşılaştırabilme

a) Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojilerin özelliklerini belirler.

b) Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojilerin özelliklerine göre benzerliklerini listeler.

c) Uzay araştırmaları için geliştirilen teknolojilerin özelliklerine göre farklılıklarını listeler.

FB.7.1.1.2. Uzay Gözlem Araçları ile İlgili Bilimsel Model Oluşturabilme

a) Uzay gözlem araçları ile ilgili model önerir.

b) Uzay gözlem araçları ile ilgili hazırladığı modeli geliştirir.

FB.7.1.1.3. Uzay Araştırmalarının Yol Açabileceği Problemleri Çözebilme

a) Uzay araştırmalarının yol açabileceği problemleri yapılandırır.

b) Uzay araştırmalarının yol açabileceği problemleri özetler.

c) Uzay araştırmalarının yol açabileceği problemlerin çözümüne yönelik veriye dayalı tahminde bulunur.

ç) Uzay araştırmalarının yol açabileceği problemlerin çözümüne yönelik önermeler üzerinden akıl yürütür.

d) Uzay araştırmalarının yol açabileceği problemlerin çözümüne ilişkin değerlendirmede bulunur.

2. Bölüm: Uzayda Neler Var?

FB.7.1.2.1. Yıldızların Yaşamını Açıklayarak Yapılandırabilme

a) Yıldızların yaşamını inceleyerek hiyerarşik ilişkileri ortaya koyar.

b) Yıldızların yaşamı ile ilgili elde ettiği ilişkilere dayalı unsurlardan uyumlu bir bütün oluşturur.

FB.7.1.2.2. Yıldız, Galaksi ve Evren Kavramlarını Açıklayarak Yapılandırabilme

a) Yıldız, galaksi ve evren kavramlarını inceleyerek hiyerarşik ilişkileri ortaya koyar.

b) Yıldız, galaksi ve evren kavramları ile ilgili elde ettiği ilişkilere dayalı unsurlardan uyumlu bir bütün oluşturur.

2. Ünite: Kuvvet ve Enerjiyi Keşfedelim

1. Bölüm: Kuvvet, İş ve Enerji İlişkisi

FB.7.2.1.1. Fiziksel Anlamda Yapılan İşin Bağlı Olduğu Faktörlere İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Fiziksel anlamda yapılan işin niteliklerini tanımlar.

b) Fiziksel anlamda yapılan işin farklı örneklerini gözlemleyerek verileri toplar ve kaydeder.

c) Fiziksel anlamda yapılan işin kuvvet ve yer değiştirmeye bağlı olduğunu yorumlar ve değerlendirir.

FB.7.2.1.2. Enerji Çeşitlerinden Kinetik ve Potansiyel Enerjiyi Karşılaştırabilme

a) Kinetik ve potansiyel enerjinin özelliklerini belirler.

b) Kinetik ve potansiyel enerjinin benzer özelliklerini listeler.

c) Kinetik ve potansiyel enerjinin farklı özelliklerini listeler.

2. Bölüm: Enerji Dönüşümleri

FB.7.2.2.1. Enerji Dönüşümünden Hareketle Enerjinin Korunduğu Tümevarımsal Çıkarımını Yapabilme

a) Kinetik ve potansiyel enerjinin birbirine dönüşümüne yönelik örüntü bulur.

b) Enerjinin korunumuna yönelik genelleme yapar.

3. Ünite: Vücudumuzdaki Sistemler

1. Bölüm: Sindirim Sistemi

FB.7.3.1.1. Sindirim Sistemini Oluşturan Yapı ve Organların Görevlerini Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organların niteliklerini tanımlar.

b) Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde inceleyerek gözlem verilerini kaydeder.

c) Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini açıklar.

FB.7.3.1.2. Sindirim Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler Konusunda Bilgi Toplayabilme

a) Sindirim sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği araçları kullanarak sindirim sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Sindirim sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Sindirim sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri kaydeder.

2. Bölüm: Dolaşım Sistemi

FB.7.3.2.1. Dolaşım Sistemini Oluşturan Yapı ve Organların Görevlerini Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organların niteliklerini tanımlar.

b) Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde inceleyerek gözlem verilerini kaydeder.

c) Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini açıklar.

FB.7.3.2.2. Kan Bağışının Toplumsal Dayanışma Açısından Önemini Tartışabilme

a) Kan bağışının toplumsal dayanışma açısından önemine yönelik mantıksal temellendirme yapar.

b) Kan bağışının toplumsal dayanışma açısından önemine yönelik mantıksal çelişkileri tespit eder.

c) Kan bağışının toplumsal dayanışma açısından önemi konusunda geçerli fikirler oluşturur.

FB.7.3.2.3. Dolaşım Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler Konusunda Bilgi Toplayabilme

a) Dolaşım sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği aracı kullanarak dolaşım sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Dolaşım sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Dolaşım sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri kaydeder.

3. Bölüm: Solunum Sistemi

FB.7.3.3.1. Solunum Sistemini Oluşturan Yapı ve Organların Görevlerini Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) Solunum sistemini oluşturan yapı ve organların niteliklerini tanımlar.

b) Solunum sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde inceleyerek gözlem verilerini kaydeder.

c) Solunum sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini açıklar.

FB.7.3.3.2. Solunum Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler Konusunda Bilgi Toplayabilme

a) Solunum sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği aracı kullanarak solunum sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Solunum sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Solunum sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri kaydeder.

4. Bölüm: Boşaltım Sistemi

FB.7.3.4.1. Boşaltım Sistemini Oluşturan Yapı ve Organları Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organları tanımlar.

b) Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde inceler.

c) Boşaltım sistemini oluşturan yapı ve organların özelliklerini açıklar.

FB.7.3.4.2. Boşaltım Sisteminin Sağlığı İçin Yapılması Gerekenler Konusunda Bilgi Toplayabilme

a) Boşaltım sisteminin sağlığı ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği aracı kullanarak boşaltım sisteminin sağlığı hakkında bilgiler bulur.

c) Boşaltım sisteminin sağlığı hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Ulaştığı bilgileri kaydeder.

4. Ünite: Işığın Dünyası

1. Bölüm: Işığın Kırılması

FB.7.4.1.1. Ortam Değiştiren Işığın İzlediği Yolu Gözlemleyerek Kırılma Olayını Açıklayabilme

a) Işık ışınlarının kırılmasına yönelik nitelikleri tanımlar.

b) Farklı yoğunluklara sahip ortamlarda ışığın kırılmasına yönelik verileri toplayarak kaydeder.

c) Az yoğun ortamda ve çok yoğun ortamda ışığın izlediği yolları gerekçeleri ile açıklar.

2. Bölüm: Mercekler

FB.7.4.2.1. Mercek Çeşitlerine Yönelik Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Mercek çeşitlerinin niteliklerini deneyerek tanımlar.

b) Mercek çeşitlerini kullanarak özelliklerine yönelik veri kaydeder.

c) Mercekleri ince ve kalın kenarlı mercek olarak değerlendirir.

FB.7.4.2.2. Merceklerin Günlük Hayatta Kullanım Alanlarını Örneklerle Sınıflandırabilme

a) Merceklerin kullanım alanlarını belirler.

b) Merceklerin kullanım alanlarını niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Merceklerin kullanım alanlarını gruplandırır.

ç) Merceklerin kullanım alanlarını niteliklerine göre etiketler.

5. Ünite: Maddenin Doğasına Yolculuk

1. Bölüm: Maddenin Tanecikli Yapısı

FB.7.5.1.1. Atomun Yapısını ve Yapısındaki Temel Parçacıkları Çözümleyebilme

a) Atomu oluşturan temel parçacıkları belirler.

b) Atomu oluşturan temel parçacıklar arasındaki ilişkileri belirler.

FB.7.5.1.2. Geçmişten Günümüze Atom Kavramı ile İlgili Bilimsel Bilgilerin Değişebileceğini Sorgulayabilme

a) Geçmişten günümüze atomun sürecini açıklar.

b) Geçmişten günümüze atom ile ilgili sorular sorar (5N1K).

c) Geçmişten günümüze atom ile ilgili bilgi toplar.

ç) Toplanan bilgilerin doğruluğunu değerlendirir.

d) Toplanan bilgiler üzerinde çıkarım yapar.

FB.7.5.1.3. Farklı Molekül Modelleri Oluşturabilme

a) Aynı veya farklı atomların bir araya gelmesiyle ilgili molekül modeli önerir.

b) Yeni kanıtlarla modeli yeniler.

FB.7.5.1.4. Atomların Elektron Dizilimlerini Yapılandırabilme

a) Atomlarda elektronların diziliminde dublet ve oktet kuralına göre mantıksal ilişkileri ortaya koyar.

b) Atomların kararlı hâlini ve iyonlaşmayı uyumlu bir bütün olarak açıklar.

2. Bölüm: Saf Maddeler

FB.7.5.2.1. Saf Maddeleri Element ve Bileşik Olarak Sınıflandırabilme

a) Saf maddelerin farklı yapıda olduğunu belirler.

b) Saf maddeleri niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Saf maddeleri element ve bileşik olarak sınıflar.

ç) Çevresindeki maddeleri element ve bileşik olarak etiketlendirir.

FB.7.5.2.2. Periyodik Tablodaki İlk 18 Elementin İsimlerini Sembolleriyle İfade Edebilme

a) Periyodik tablodaki ilk 18 elementin isimlerini ve sembollerini inceleyerek mantıksal ilişkiler ortaya koyar.

b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.

FB.7.5.2.3. Periyodik Tabloda Grup ve Periyotları Karşılaştırabilme

a) Periyodik tabloda grup ve periyotlara ilişkin özellikleri belirler.

b) Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listeler.

c) Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listeler.

FB.7.5.2.4. Bileşiklerin İsimlerini Formüllerle İfade Edebilme

a) Yaygın kullanılan bileşiklerin formüllerini inceleyerek mantıksal ilişkiler ortaya koyar.

b) Konu ile ilgili ön öğrenmelerine bağlı olarak uyumlu bir bütün oluşturur.

3. Bölüm: Karışımlar

FB.7.5.3.1. Karışımları Homojen ve Heterojen Olarak Sınıflandırabilme

a) Karışımların görünümlerinin farklı yapıda olduğunu belirler.

b) Farklı görünümlerdeki karışımları niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Karışımları homojen ve heterojen olarak gruplandırır.

ç) Çevresindeki maddeleri homojen ve heterojen karışım olarak etiketler.

FB.7.5.3.2. Çözünme Hızına Etki Eden Faktörler ile İlgili Hipotez Oluşturabilme

a) Çözünme hızını etkileyen faktörleri tanımlar.

b) Çözünme hızı ile onu etkileyen faktörler arasındaki neden sonuç ilişkilerini belirler.

c) Çözünme hızını etkileyen değişkenleri belirler.

ç) Temas yüzeyi, karıştırma ve sıcaklık değişkenlerini kontrol eder.

d) Çözünme hızını etkileyen faktörlere ait önermeler sunar.

4. Bölüm: Karışımların Ayrılması

FB.7.5.3.3. Karışımları Ayırmak İçin Çeşitli Deneyler Yapabilme

a) Farklı karışımları ayırmak için deney tasarlar.

b) Deney ile ilgili ölçme ve veri analizi yapar.

6. Ünite: Elektriklenme

1. Bölüm: Elektrik Yükleri ve Elektriklenme

FB.7.6.1.1. Elektriklenme ile İlgili Bilgi Toplayabilme

a) Elektriklenme ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği araçları kullanarak elektriklenme hakkında bilgileri bulur.

c) Elektriklenme ile ilgili bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Elektriklenme ile ilgili bulduğu bilgileri kaydeder.

FB.7.6.1.2. Elektriklenme Çeşitlerini Belirlemeye Yönelik Deney Yapabilme

a) Elektriklenme çeşitlerini gözlemleyebilecekleri bir deney tasarlar.

b) Elektriklenme çeşitleri ile ilgili deney sonuçlarını analiz eder.

FB.7.6.1.3. Cisimlerin Elektrik Yüklerini Sınıflandırabilme

a) Cisimlerin elektrik yüklerinin niteliklerini belirler.

b) Cisimlerin yük durumlarını ayrıştırır.

c) Cisimlerin yük durumlarını gruplandırır.

ç) Cisimlerin yük durumlarını negatif, pozitif ve nötr olarak etiketler.

7. Ünite: Sürdürülebilir Yaşam ve Enerji

1. Bölüm: Besin Zinciri ve Enerji Akışı

FB.7.7.1.1. Besin Zincirindeki Canlıları Arasındaki İlişkileri Yapılandırabilme

a) Besin zincirindeki canlılar arasındaki nedensel ilişkileri ortaya koyar.

b) Besin zincirini uyumlu bir bütün olarak açıklar.

2. Bölüm: Sürdürülebilir Yaşam

FB.7.7.2.1. Kaynakların Tasarruflu Kullanımının Önemini Sorgulayabilme

a) Kaynakların tasarruflu kullanımı ile ilgili problemi tanımlar.

b) Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik çözüm bulmak için model geliştirir.

c) Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik planladığı araştırmayı gerçekleştirir.

ç) Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik analiz ettiği verileri yorumlar.

d) Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik kanıta dayalı çözüm üretir.

e) Kaynakların tasarruflu kullanımına yönelik değerlendirmelerini paylaşır.

8.Sınıf Fen Bilimleri Konuları ve Kazanımları

1. Ünite: Mevsimler ve İklim

1. Bölüm: Mevsimlerin Oluşumu

FB.8.1.1.1. Dünya’nın Güneş Etrafındaki Hareketi ve Eksen Eğikliğinin Sonuçları ile İlgili Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliği ile ilgili nitelikleri tanımlar.

b) Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliği ile ilgili topladığı verileri kaydeder.

c) Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketi ve eksen eğikliği ile ilgili topladığı verileri değerlendirir.

2. Bölüm: İklim ve Hava Olayları

FB.8.1.2.1. İklim ve Hava Olaylarını Karşılaştırabilme

a) İklim ve hava olaylarına ilişkin nitelikleri belirler.

b) Belirlenen özelliklere ilişkin benzerlikleri listeler.

c) Belirlenen özelliklere ilişkin farklılıkları listeler.

2. Ünite: Yaşamı Kolaylaştıran Kuvvet

1. Bölüm: Basit Makineler

FB.8.2.1.1. Basit Makineleri Sınıflandırabilme

a) Basit makinelere ilişkin nitelikleri belirler.

b) Basit makineleri niteliklerine göre ayrıştırır.

c) Basit makineleri niteliklerine göre gruplandırır.

ç) Basit makineleri etiketlendirir.

FB.8.2.1.2. Günlük Yaşamda İş Kolaylığı Sağlayacak Bilimsel Model Oluşturabilme

a) Günlük yaşamda iş kolaylığı sağlayacak basit makine modeli önerir.

b) Günlük yaşamda iş kolaylığı sağlaması için hazırladığı modeli yeni kanıtlara göre geliştirir.

3. Ünite: Yaşamın Gizemi

1. Bölüm: DNA ve Genetik Kod

FB.8.3.1.1. Nükleotid, Gen, DNA ve Kromozom Kavramları Arasındaki İlişkiyi Yapılandırabilme

a) Nükleotid, gen, DNA ve kromozom kavramlarını inceleyerek hiyerarşik ilişkileri ortaya koyar.

b) Nükleotid, gen, DNA ve kromozom kavramlarının uyumlu bir bütün olduğunu açıklar.

FB.8.3.1.2. DNA’nın Yapısını Model Üzerinde Gözlemleyebilme

a) DNA’nın yapısının niteliklerini tanımlar.

b) DNA’nın yapısını model üzerinde inceleyerek verileri kaydeder.

c) Elde edilen verileri açıklar.

2. Bölüm: Mitoz ve Mayoz

FB.8.3.2.1. Mitoz ve Mayoz Kavramları Arasındaki İlişkiyi Karşılaştırabilme

a) Mitoz ve mayoz kavramlarına ilişkin özellikleri belirler.

b) Mitoz ve mayoz kavramlarına ilişkin benzerlikleri listeler.

c) Mitoz ve mayoz kavramlarına ilişkin farklılıkları listeler.

3. Bölüm: Kalıtım

FB.8.3.3.1. Kalıtımla İlgili Kavramları Yapılandırabilme

a) Kalıtımla ilgili kavramlar arasında mantıksal ilişkileri ortaya koyar.

b) Kalıtımla ilgili kavramları uyumlu bir bütün olarak açıklar.

FB.8.3.3.2. Tek Karakter Çaprazlamaları ile İlgili Problemler Çözerek Sonuçları Değerlendirebilme

a) Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili nitelikleri tanımlar.

b) Tek karakter çaprazlamaları ile ilgili problemler çözerek sonuçlara ilişkin verileri kaydeder.

c) Sonuçlara ilişkin elde ettiği verileri değerlendirir.

FB.8.3.3.3. Akraba Evliliklerinin Genetik Sonuçlarını Tartışabilme

a) Akraba evliliklerinin genetik sonuçlarına yönelik mantıksal temellendirme yapar.

b) Akraba evliliklerinin genetik sonuçlarına yönelik mantıksal tutarsızlıkları tespit eder.

c) Akraba evliliklerinin genetik sonuçları konusunda geçerli bir fikir oluşturur.

4. Bölüm: Mutasyon ve Adaptasyon

FB.8.3.4.1. Mutasyonla İlgili Bilgi Toplayabilme

a) Mutasyon ile ilgili bilgiye ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Mutasyon hakkındaki bilgileri bulur.

c) Mutasyon hakkında bulduğu bilgileri doğrular.

ç) Mutasyon hakkında ulaşılan bilgileri kaydeder.

FB.8.3.4.2. Canlıların Yaşadıkları Çevreye Uyumlarına İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarına ilişkin ön gözlem ve deneyimi ilişkilendirir.

b) Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarına ilişkin çıkarım yapar.

c) Canlıların yaşadıkları çevreye uyumlarına ilişkin yargıda bulunur.

4. Ünite: Sesin Dünyası

1. Bölüm: Sesin Oluşumu ve Yayılması

FB.8.4.1.1. Sesin Oluşumuna Yönelik Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Sesi oluşturan nitelikleri tanımlar.

b) Sesin oluşumuna ilişkin topladığı verileri kaydeder.

c) Sesin titreşim sonucunda oluşarak dalgalar halinde yayıldığına yönelik değerlendirme yapar.

FB.8.4.1.2. Sesin Yayılabildiği Ortamlara Yönelik Deney Yapabilme

a) Sesin yayılabildiği ortamlar ile ilgili deney yapar.

b) Aynı sesin farklı ortamlarda farklı duyulması ile ilgili gözlem yaparak elde edilen verileri analiz eder.

FB.8.4.1.3. Sesin Frekansına Göre İnce veya Kalın Olarak İşitilmesine Neden Olan Ses Özellikleri ile İlgili Deney Yapabilme

a) Çevresindeki seslerin, ince ve kalın işitilmesine neden olan özellikleri ile ilgili deney yapar.

b) Deney ile ilgili ölçme yaparak elde edilen verileri analiz eder.

2. Bölüm: Sesin Madde ile Etkileşimi

FB.8.4.2.1. Ses ile İlgili Değişkenlerin İşitmeye Etkisi Hakkında Hipotez Oluşturabilme

a) Ses kaynağından uzaklık ile ses şiddetinin işitmeye etkisi hakkında problemi tanımlar.

b) Ses kaynağından uzaklık ile ses şiddetinin işitmeye etkisi ile ilgili neden sonuç ilişkilerini belirler.

c) Ses kaynağından uzaklık ile ses şiddetinin işitmeye etkisini araştırmaya yönelik değişkenleri belirler.

ç) Ses kaynağından uzaklık ile ses şiddetinin işitmeye etkisini araştırmaya yönelik değişkenleri kontrol eder.

d) Ses kaynağından uzaklık ile ses şiddetinin işitmeye etkisine ilişkin önerme sunar.

FB.8.4.2.2. Farklı Maddeler ile Etkileşimi Sonucunda Sesin İletilmesi, Yansıması ve Soğurulmasına İlişkin Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Sesin iletilmesi, yansıması ve soğurulmasını tanımlar.

b) Sesin iletilmesi, yansıması ve soğrulmasına ilişkin veri toplar ve kaydeder.

c) Akustik uygulamalarının sesin özellikleri ile ilişkili olduğunu değerlendirir.

FB.8.4.2.3. Ses Kirliliğini Önlemeye Yönelik Bilimsel Sorgulama Yapabilme

a) Ses kirliliğinin canlılara etkisine ilişkin soru veya problem tanımlar.

b) Sorusunu/problemini cevaplamada kullanabileceği ses kirliliğini önlemeye yönelik bir fikir/model geliştirir.

c) Ses kirliliğini önlemeye yönelik araştırma planlayarak gerçekleştirir.

ç) Ses kirliliğini önlemeye yönelik fikir/modelle ilgili verileri analiz ederek yorumlar.

d) Ses kirliliğini önlemeye yönelik fikir/modelle ilgili kanıta dayalı açıklama yaparak çözüm üretir.

e) Ses kirliliğini önlemeye yönelik bilgiyi değerlendirerek paylaşır.

5. Ünite: Periyodik Tablo ve Maddenin Etkileşimi

1. Bölüm: Periyodik Tablo

FB.8.5.1.1. Elementleri Periyodik Tablo Üzerinde Metal, Ametal, Yarımetal ve Soy Gaz Olarak Sınıflandırabilme

a) Elementleri metal, ametal, yarımetal ve soy gaz olarak tanımlar.

b) Metal, ametal, yarımetal ve soy gazları özelliklerine göre ayrıştırır.

c) Elementleri metal, ametal, yarımetal ve soy gaz olarak gruplandırır.

ç) Elementleri metal, ametal, yarımetal ve soy gaz olarak etiketler.

2. Bölüm: Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

FB.8.5.2.1. Fiziksel ve Kimyasal Değişimler ile İlgili Bilimsel Gözleme Dayalı Tahmin Edebilme

a) Ön bilgi ve deneyimlerini kullanarak maddelerin fiziksel ve kimyasal değişimine yönelik önermeler oluşturur.

b) Gözleme dayalı olan ve olmayan günlük yaşam ile ilişkili önermeleri karşılaştırır.

c) Tahminlerini temellendirmek için gözlem verilerinden sonuç çıkarır.

ç) Günlük yaşam ile ilişkili gözlenmemiş durumlara ilişkin tahminlerde bulunur.

d) Tahminlerin geçerliliğini oluşturulan ölçütlere göre sorgular.

3. Bölüm: Kimyasal Tepkimeler

FB.8.5.3.1. Kimyasal Tepkimelerle İlgili Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Kimyasal tepkimelerin niteliklerini tanımlar.

b) Yaptığı deneyle ilgili gözlemlerini kaydeder.

c) Deneyle ilgili verileri değerlendirir.

FB.8.5.3.2. Kimyasal Tepkimelerin Günlük Yaşamdaki Etkilerini Araştırabilme

a) Kimyasal tepkimelerin günlük yaşamdaki etkileri ile ilgili bilgilere ulaşmak için kullanacağı araçları belirler.

b) Belirlediği araçları kullanarak konu hakkında bilgilere ulaşır.

c) Konu hakkında ulaştığı bilgileri doğrular.

ç) Ulaştığı bilgileri kaydeder.

4. Bölüm: Asitler ve Bazlar

FB.8.5.4.1. Asit ve Bazların Genel Özelliklerini Karşılaştırabilme

a) Asit ve bazların özelliklerini belirler.

b) Asit ve bazların benzer özelliklerini listeler.

c) Asit ve bazların farklı özelliklerini listeler.

FB.8.5.4.2. Maddelerin Asit veya Baz Olduğunu Çeşitli Ayıraçlar Kullanarak Bilimsel Gözleme Dayalı Tahmin Edebilme

a) Ön bilgi ve deneyimlerini kullanarak asit ve bazlarla ilgili önermeler oluşturur.

b) Gözleme dayalı olan ve olmayan günlük yaşam ile ilişkili önermeleri karşılaştırır.

c) Tahminlerini temellendirmek için gözlem verilerinden sonuç çıkarır.

ç) Günlük yaşam ile ilişkili gözlemlenmemiş duruma ilişkin tahminde bulunur.

d) Tahminlerin geçerliğini sorgular.

FB.8.5.4.3. Maddelerin Asitlik ve Bazlık Durumlarına İlişkin “pH” Değerlerini Kullanarak Tümevarımsal Akıl Yürütebilme

a) Maddelerin “pH” değerleri ile ilgili örüntü bulur.

b) Maddelerin “pH” değerlerini kullanarak genelleme yapar.

FB.8.5.4.4. Asit ve Bazların Çeşitli Maddeler Üzerindeki Etkileriyle İlgili Çeşitli Deneyler Yapabilme

a) Asit ve bazların çeşitli maddeler üzerindeki etkilerini gösteren deney tasarlar.

b) Deney ile ilgili ölçme ve veri analizi yapar.

6. Ünite: Elektriğin Yolculuğu

1. Bölüm: Ampullerin Bağlanma Şekli

FB.8.6.1.1. Ampullerin Bağlanma Durumunun Ampul Parlaklığına Etkisine Yönelik Deney Yapabilme

a) Ampullerin bağlanma durumuna göre parlaklıklarının değişimini gösteren deney tasarlar.

b) Deney sonucuna ait verileri toplar ve analiz eder.

FB.8.6.1.2. Elektrik Akımını Tanımlayabilme

a) Elektrik akımının niteliklerini tanımlar.

b) Akımın büyüklüğünü ampermetre ile ölçer.

c) Akımın büyüklüğünü amper birimi ile açıklar.

FB.8.6.1.3. Bir Devre Elemanının Uçları Arasındaki Potansiyel Farkı (Gerilimi) Tanımlayabilme

a) Potansiyel farkın niteliklerini tanımlar.

b) Potansiyel fark büyüklüğünü voltmetre ile ölçer.

c) Potansiyel farkın büyüklüğünü volt birimi ile açıklar.

FB.8.6.1.4. Bir Devre Elemanının Uçları Arasındaki Gerilim ile Üzerinden Geçen Akımı Arasında Tümevarımsal Akıl Yürütebilme

a) Elektrik devresinde akım ve gerilim arasında örüntü oluşturur.

b) Bir elektrik devresi üzerinde akım-gerilim ilişkisine yönelik genelleme yapar.

FB.8.6.1.5. Özgün Bir Aydınlatma Aracı Modeli Oluşturabilme

a) Özgün bir aydınlatma aracı modeli önerir.

b) Aydınlatma aracı modelini geliştirir.

2. Bölüm: Elektrik Enerjisinin Dönüşmesi

FB.8.6.2.1. Elektrik Enerjisinin Dönüştüğü Enerjileri Sınıflandırabilme

a) Elektrik enerjisinin dönüşümüne ait nitelikleri belirler.

b) Elektrik enerjisinin ısı, ışık, ses ve hareket enerjisine dönüşüm örneklerini ayrıştırır.

c) Elektrik enerjisinin ısı, ışık, ses ve hareket enerjisine dönüşüm örneklerini gruplandırır.

ç) Elektrik enerjisinin ısı, ışık, ses ve hareket enerjisine dönüşüm örneklerini etiketlendirir.

FB.8.6.2.2. Elektrik Enerjisinin Isı, Işık, Ses veya Hareket Enerjisine Dönüşümüne Yönelik Bir Model Tasarlayabilme

a) Elektrik enerjisinin ısı, ışık, ses veya hareket enerjisine dönüşümüne yönelik bir model tasarlar.

b) Tasarladığı modeli geliştirir.

FB.8.6.2.3. Elektrik Enerjisi Üretim Santrallerini Sınıflandırabilme

a) Elektrik üretimi için gerekli olan nitelikleri belirler.

b) Elektrik üretim santrallerini kullanılan enerji kaynaklarına göre ayrıştırır.

c) Elektrik üretim santrallerini kullanılan enerji kaynaklarına göre gruplandırır.

ç) Yenilenebilir ve yenilenemeyen enerji kaynaklarına göre elektrik üretim santrallerini etiketler.

FB.8.6.2.4. Elektrik Enerjisi Üretim Santrallerinin Avantaj ve Dezavantajlarını Tartışabilme

a) Elektrik üretim santralleri hakkında görüşlerini mantıksal temellendirme yapar.

b) Elektrik üretim santralleri hakkında kendi görüşlerini başka görüşlerle mantıksal açıdan kıyaslar.

c) Elektrik üretim santrallerini avantajları ve dezavantajları bakımından tartışır.

FB.8.6.2.5. Elektrik Enerjisinin Bilinçli ve Tasarruflu Kullanılmasının Önemini Tartışabilme

a) Elektrik enerjisinin kullanılması hakkında görüşlerini mantıksal çerçevede sunar.

b) Elektrik enerjisinin kullanılması hakkında kendi görüşlerini başka görüşlerle kıyaslayarak mantıksal çelişkileri tespit eder.

c) Elektrik enerjisinin bilinçli ve tasarruflu kullanılmasının aile ve ülke ekonomisine katkılarını kabul eder.

7. Ünite: Sürdürülebilir Yaşam ve Madde Döngüleri

1. Bölüm: Enerji Dönüşümleri

FB.8.7.1.1. Bitkilerde Besin Üretiminde Fotosentezin Önemini Yapılandırabilme

a) Fotosentez ile bitkilerdeki besin üretimi arasındaki nedensel ilişkileri ortaya koyar.

b) Bitkilerde besin üretiminde fotosentezin önemi konusunda elde ettiği bilgileri uyumlu bir bütün olarak açıklar.

FB.8.7.1.2. Fotosentez Hızını Etkileyen Faktörler ile İlgili Hipotez Oluşturabilme

a) Fotosentez hızını etkileyen faktörleri tanımlar.

b) Fotosentez hızı ile onu etkileyen faktörler arasındaki neden sonuç ilişkilerini belirler.

c) Fotosentez hızını etkileyen değişkenleri belirler.

ç) Fotosentez hızını etkileyen değişkenleri kontrol eder.

d) Fotosentez hızını etkileyen faktörlere ait önerme sunar.

FB.8.7.1.3. Canlılarda Solunumun Önemini Yapılandırabilme

a) Solunumu inceleyerek canlılardaki önemi ile ilişkisini ortaya koyar.

b) Canlılarda solunumun önemi konusunda elde ettiği bilgileri uyumlu bir bütün olarak açıklar.

2. Bölüm: Madde Döngüleri ve Çevre Sorunları

FB.8.7.2.1. Madde Döngülerini Şema Üzerinde Bilimsel Çıkarım Yapabilme

a) Madde döngülerinin niteliklerini tanımlar.

b) Madde döngülerini şema üzerinde inceler.

c) Madde döngülerini yorumlayarak değerlendirir.

FB.8.7.2.2. Madde Döngülerinin Yaşam Açısından Önemini Yapılandırabilme

a) Madde döngülerinin yaşam açısından önemi ile ilişkisini ortaya koyar.

b) Madde döngülerinin yaşam açısından önemi konusunda elde ettiği bilgileri uyumlu bir bütün olarak açıklar.

FB.8.7.2.3. Küresel İklim Değişikliklerinin Nedenlerini ve Olası Sonuçlarını Tartışabilme

a) Küresel iklim değişikliklerinin nedenleri ve olası sonuçlarına yönelik mantıksal temellendirme yapar.

b) Küresel iklim değişikliklerinin nedenleri ve olası sonuçlarına yönelik mantıksal tutarsızlıkları tespit eder.

c) Küresel iklim değişikliklerinin nedenleri ve olası sonuçları konusunda geçerli bir fikir oluşturur.

FB.8.7.2.4. Ülkemizdeki Küresel İklim Değişikliğinin Sebep Olduğu Bir Probleme Yönelik Çözüm Önerisi Sunabilme

a) Ülkemizdeki küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu problemi yapılandırır.

b) Yapılandırılan problemi özetler.

c) Problemin çözümüne yönelik gözleme ve veriye dayalı tahmin yürütür.

ç) Problemin çözümüne yönelik önermeler üzerinden akıl yürütür.

d) Ülkemizdeki küresel iklim değişikliğinin sebep olduğu problemin çözümüne yönelik değerlendirme yapar.